Kırklareli'nde 1985 yılında vatani görevini yaparken uykusunda hayatını kaybeden Zeynel Karaköse, ailesinin emsal kararları gösterip idare mahkemesine başvurmasıyla 2020 yılında şehit sayıldı. SGK'nın ise istinafa itirazda bulunmasının ardından şehitlik kararı iptal edildi. Karaköse'nin oğlu ve kardeşine verilen memuriyet hakkı da geri alındı. Biri Sağlık Bakanlığı biri de Tarım Bakanlığı'nda çalışan aile üyeleri, yaklaşık 2 yıllık görev sürelerinin ardından görevden alındı. Aileye verilen diğer şehitlik hakları da geri alındı. Aile yargı sürecinin tamamlanmasının ardından Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Askerlik görevini yaparken hastalık ve benzeri nedenlerle yaşamını yitirenlerin şehit sayılıp sayılmayacağı ile ilgili dikkat çeken bir dava karara bağlandı.1985 yılında vatani görevini yerine getirdiği Kırklareli 41.Piyade Tugayı’nda uyurken hayatını kaybeden Zeynel Karaköse’nin ailesi, şehitlikle ilgili emsal kararlardan dolayı oğullarının ölümünden 30 yıl sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurdu.
İDARE MAHKEMESİ: ŞEHİT SAYILIR
Başvuruda, oğullarının ölümünün kalp ve dolaşım sisteminden kaynaklı olduğunun belirtildiğini kaydeden aile, tam teşekküllü bir hastanede otopsi yapılmadığını kuruma iletti. Aile, oğullarının ölümünün vazifenin tesiriyle olduğunu iddia ederek kendisinin şehit yani vazife malulü sayılmasını istedi. SGK ise 2018 yılında ailenin başvurusunu reddetti. Karaköse ailesi ise bunun üzerin Ankara 7.İdare Mahkemesi’ne başvurdu. İdare mahkemesi de 2020 yılında verdiği kararla, Zeynel Karaköse’nin kışlada yatağında ölü bulunduğunu ve bu ölümün vazifeden kaynaklı ispat etme yükümlülüğünün de devlete ait olduğunu belitti. Mahkeme, Karaköse’nin vefatında çocukluğunda geçirmiş olduğu romatizma hastalığının kalp kapakçığını hasara uğratmasının gerekçe gösterildiğini kaydetti. Ancak bu durumun kendisinin askerliğe alımında tabi tutulduğu sağlık kontrolünde değerlendirilmesi gereken bir husus olduğunu belitti.
Mahkeme, bu nedenle idarenin sorumlu olduğunu belirterek Zeynel Karaköse’nin vazife malulü yani şehit sayılmasına karar verdi. Kararın ardından Karaköse’nin Kütahya’da bulunan kabri şehitlik olarak düzenlendi. Ayrıca aileye şehit aylığı da bağlandı. Ailenin 2 ferdi de şehit yakınları için tanınan memurluk kadrosuna alındı.
"BEN VE YEĞENİME MEMURLUK HAKKI TANINDI"
Zeynel Karaköse’nin kardeşi Hakkı Karaköse, şunları kaydetti: “İdare mahkemesinin kararının ardından şehitlik aylığı bağlandı. Ayrıca SGK’dan bizi arayıp aileden 2 kişinin devlette memur olarak istihdam edilebileceğini belittiler. Ağabeyimin oğlu yani yeğenim Musa Karaköse ve ben devlette memur olarak çalışmaya başladık. Ben özel sektördeki 16 yıllık işimden ayrıldım ve İzmir İl Tarım Müdürlüğü’nde memur kadrosunda çalışmaya başladım. Yeğenim de Sağlık Bakanlığı’na bağlı Kütahya Pazarlar Toplum Sağlığı Merkezi’nde tıbbi sekreter olarak çalışmaya başladı.” İSTİNAF İPTAL ETTİ “Ancak SGK bir yandan şehitlikle ilgili bizim için bu düzenlemeleri yaparken bir yandan da idare mahkemesinin verdiği kararın iptali için istinaf mahkemesine başvurmuş. Bir süre sonra haberimiz oldu. Yeğenim de ben de yaklaşık 2 yıl gibi bir süre çalıştıktan sonra istinaf kararı çıktı ve ağabeyimin vazife malullüğü kararı yani şehitlik kararı iptal edildi. SGK bize ödenen aylıkları geri talep etti. Biz de bize ödenen şehitlik aylıklarını geri ödemeye başladık. Ayrıca benim ve yeğenimin memurluğu da geri alındı. Her ikimizin de kurumuna hak sahipliğimizi kaybettiğimize dair bir yazı ulaştı.
DIŞ ETKEN TESPİT EDİLEMEDİ GEREKÇESİ
İstinaf mahkemesi olan Ankara Bölge İdare Mahkemesi verdiği kararda, şehitliğin yani vazife malullüğünün iptal edilmesine gerekçe olarak şunları kaydetti: “Her ne kadar mahkemece yapılan ara kararlarına rağmen otopsi raporuna ulaşılamamış / rapor temin edilememiş ise de; rapor ve zabıt varakasında yer alan tespitler ile dosyada mevcut tahkikat raporu ile tanık ifadeleri birlikte değerlendirildiğinde; davacılar murisinin yatağında uyurken kalp-dolasım ve solunum sisteminin akut (ani) olarak durması sonucu vefat ettiği, vefatında herhangi bir dış etkenin tespit edilemediği, ölümünün vazifeden kaynaklandığına ilişkin olarak herhangi bir bilgi veya belge olmadığı bu nedenle ölümünün görevinin neden ve etkisiyle meydana gelmediği sonucuna varıldığından, müteveffanın vazife malulü sayılması isteminin reddi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
AYM’YE BAŞVURDULAR
İstinaf mahkemesinin kararıyla şehitliğin iptal edilmesinin ardından aile bu kez Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Yapılan bireysel başvuruda şunlar kaydedildi: “Müteveffanın askere alımında değerlendirilmesi gereken hususun, müteveffanın vefatı üzerine ortaya çıkmış ve kamu makamlarının bu konuda gerekli tedbirleri almadığı açık bir şekilde ortadadır. Bu nedenlerle gerekli idari ve yasal tedbirlerin alınmaması gerekçesi ile yaşam hakkı ihlal edilmiştir. Müteveffanın şehit kabul edildiği düşüncesi müvekkillerin acılarını bir nebze dindirmiş, ancak yıllar süren yargılama neticesinde verilen karar müvekkillerin acısını daha da ağırlaştırmıştır.”